Kiedy próbujemy zataić albo ukryć przed kimś to, co faktycznie zrobiliśmy w przeszłości, lub to co się
rzeczywiście wydarzyło z naszym udziałem albo to, czego byliśmy bezpośrednim świadkiem, to wówczas
nasze psychofizjologiczne reakcje ulegają bardzo głębokim zmianom. Zatem stworzenie urządzenia, które
byłoby w stanie określić stopień prawdomówności każdej osoby, to pomysł, który przez wieki trapił
ludzie umysły. Gdy powstało już takie urządzenie – wariograf/poligraf/wykrywacz kłamstw, to
skuteczniejsze stało się wnioskowanie, czy dana osoba na jakiś temat mówi prawdę, czy też świadomie
kłamie. Wariograf rejestruje i analizuje zmiany w reakcjach organizmu na zdawane pytania,
prezentowane przez ekspertów, podczas przeprowadzonych badań wariograficznych/poligraficznych.
Na czym polega badanie wariografem?
To nowoczesne narzędzie rejestrujące przebieg nieświadomych reakcji psychofizjologicznych organizmu
badanej osoby, na zadawane pytania, które m.in. dotyczą realiów konkretnego zdarzenia, czy też zdarzeń.
Uzyskane reakcje w trakcie badań wariograficznych mogą określić „prawdomówność/szczerość” badanej
osoby, co do jej odpowiedzi na poszczególne pytania, lub wykazać, że osoba badana celowo i świadomie
„kłamie/jest nie szczera” gdy udziela odpowiedzi na konkretne pytania. Eksperci formułują różne pytania
dla osoby badanej: pytania obojętne, pytania dot. przeszłości osoby badanej oraz pytania dot. realiów
konkretnego zdarzenia i porównując uzyskane reakcje psychofizjologiczne osoby badanej, na te
wszystkie pytania, są w stanie określić poziom „szczerości/nieszczerości” takiej osoby.
Kiedy osoba celowo i świadomie kłamie na zadawane pytania, wówczas wariograf rejestruje silniejsze
reakcje w ciśnieniu (szybsze tętno i zwiększone ciśnienie), jak również zwiększoną potliwości (np.
zwiększona potliwość opuszków palców) oraz rejestruje liczne zaburzenia oddechu u badanego (np.
zmniejszanie amplitudy oddechu lub podnoszenie linii bazowej oddechu) niż wtedy, gdy osoba
odpowiada szczerze, na takie pytania. Kiedy osoba kłamie, to tym momencie taka osoba jeszcze bardziej
się stresuje, niż wtedy, gdy mówi prawdę, nawet na tematy dla siebie bardzo trudne i niewygodne. U osób
mających „coś do ukrycia”, pod wpływem nieszczerych/fałszywych odpowiedzi na pytania krytyczne – tj.
na pytania, które mają związek z realiami zdarzenia, można również dostrzec także niewerbalne sygnały
„kłamstwa”, takie jak: drżenie rąk; drżenie nóg; zaczerwienienie twarzy/policzków, okolic szyi czy też
dekoltu; mimowolna mimika twarzy, grymasy, zamykanie oczu na kilka sekund, przeciągłe ziewnięcia,
zupełnie nieadekwatne do sytuacji; częste uśmiechanie się bez przyczyny; zmiana tembru głosu lub
nieskładność w artykulacji zdań, czy też pojedynczych wyrazów. Mimo, że większość ludzi ma
świadomość tego, co dzieje się z ludzkim organizmem kiedy ktoś świadomie i celowo kłamie, to w
trakcie badań wariograficznych taka osoba nie jest w stanie „zapanować” na tymi psychofizjologicznymi
reakcjami, które są „przypisane” tylko i wyłącznie do reakcji osoby udzielającej nieszczerych
odpowiedzi. Za te reakcje odpowiada autonomiczny układ nerwowy (AUN), na których przebieg badana
osoba nie ma żadnego wpływu, tj. na reakcje w oddechu, w ciśnieniu i w potliwości.
W trakcie badania wariografem/poligrafem/wykrywaczem kłamstw osobie zadaje się najczęściej od 9 do
11 różnych pytań, z czego tylko od 2 do 4 pytań dot. kwestii obejmujących tematy/sprawy badania. Tych
kilka pytań ma ponownie wywołać u osoby badanej tzw. „ślad pamięciowy”, związany najczęściej z
rzeczywistym udziałem takiej osoby, w jakimś zdarzeniu. Taki „ślad pamięciowy” może powstać jedynie
u osoby uczestniczącej faktycznie w jakimś zdarzeniu, czyli mógł utkwić jedynie w pamięci „sprawcy”
konkretnego zdarzenia. Dobrze i precyzyjnie skonstruowane przez eksperta pytania dot. tematów/spraw
badania, dają bardzo wysoką skuteczność takiego badania wariograficznego/poligraficznego/na
wykrywaczu kłamstw.
\
Wykrywacz kłamstw – czy warto go stosować?
Powszechnie uważa się, że wariograf stosowany jest tylko w sprawach karnych, ale w rzeczywistości to
urządzenie wykorzystywane jest również m.in. podczas badań kandydatów do pracy na ważne stanowiska
w firmie; okresowych badań lojalnościowych pracowników w firmie; potwierdzenia celowego działania
pracownika na szkodę firmy; ujawnienia przekazywania przez pracownika poufnych informacji o firmie
do konkurencji, a także dot. kwestii wierności partnerki/partnera w związku. Choć dla większości osób
badanych na wykrywaczu kłamstw, jest to sytuacja mało komfortowa, to rozumieją one najczęściej, że w
ten sposób mogą szybko potwierdzić swoją „prawdomówność”, gdy wobec nich wysuwane są jakieś
pomówienia lub podejrzenia.
