Temat poddawania dzieci testom wariograficznym jest kontrowersyjny i złożony. W Polsce nie istnieją zapisy prawne, które zabraniają dzieciom uczestniczyć w badaniach wykrywaczem kłamstw, jednak większość profesjonalistów odmawia tej praktyki. Nasza firma zwyczajowo bada osoby powyżej 18 roku życia. W szczególnych przypadkach dopuszczamy przyjęcie młodzieży w wieku 16-17 lat, jednak to nasza granica. Wierzymy w ogólnie przyjęty konsensus, który na pytanie “czy dzieci mogą być badane wariografem” odpowiada stanowcze “nie”.
Czy oficjalnie dzieci mogą być badane wariografem?
Tak wspomnieliśmy, polskie prawo nie ingeruje bezpośrednio w możliwość badania młodych osób wykrywaczem kłamstw. Szukając oficjalnych informacji na ten temat, można skonsultować się z American Polygraph Association, czyli największego zrzeszenia ekspertów w temacie wariografów. Ich decyzją jest, że nie powinno się poddawać badaniu nikogo poniżej tak zwanego wieku zgody, uznawanego najczęściej za 16 roku życia. Warto wziąć pod uwagę, że rozwój psychiczny i emocjonalny dzieci jest zróżnicowany, dlatego nie każdy 16-latek będzie tak samo dojrzały, by brać udział w teście. Oprócz wieku należy określić także umiejętności poznawcze i kwestie zdrowotne.
Stresujące warunki
Aby badanie wariografem było skuteczne, należy stworzyć warunki, w których badany może czuć się swobodnie i spokojnie odpowiadać na pytania. Jest to trudne w przypadku dzieci. Już sam fakt bycia podpiętym do nieznanego urządzenia, może wywoływać w nich wysoki stres, który zaburzy wyniki. Potrzeba siedzenia nieruchomo przez dłuższy czas również może być ciężka dla młodszych osób. Testowanie przy użyciu wariografu to niecodzienna sytuacja, która może wzbudzać nerwowość nawet w dorosłych, a tym bardziej w dzieciach. Istnieje ryzyko, że takie przeżycie wpłynie negatywnie na młode, rozwijające się umysły. To naturalne, że unika się praktyk, które mogą zestresować, a nawet straumatyzować dzieci.
Fałszywe wspomnienia
Ogromnym problemem, który pojawia się, kiedy myśli się, czy dzieci mogą być badane wariografem, jest konfabulacja. Polega ona na uzupełnianiu faktycznych wspomnień zmyślonymi elementami. Nie jest to działanie intencjonalne i występuje nieświadomie. Jest częsta u osób z zaburzeniami pamięci, w podeszłym wieku, a także u dzieci. Młode osoby, nawet nie zdając sobie z tego sprawy, wypełniają luki w pamięci nieprawdziwymi wspomnieniami. To znaczna przeszkoda w przesłuchiwaniu dzieci ogółem, i nie inaczej jest z badaniem wykrywaczem kłamstw. Urządzenie nie może dać wiarygodnych wyników, kiedy dziecko przedstawia wersję wydarzeń, w którą wierzy.
Problemy z wiarygodnością testu
W uznaniu badania dzieci wykrywaczem kłamstw za wiarygodne przeszkadza również ich podatność na sugestię oraz zależność od opiekuna. Im młodszy człowiek, tym mniejsze ma umiejętności odróżniania prawdy od fikcji i obiektywnego oceniania rzeczywistości. Przez to dzieci łatwo wierzą słowom innych, zwłaszcza dorosłych. Często są podatne na sugestie, co jest szczególnie problematyczne w czasie testu wariografem – młody badany może nieświadomie przyjmować za prawdę to, co powiedzieli mu dorośli. Dodatkowym utrudnieniem może być zależność życiowa od rodziców lub innych opiekunów. Przez to, że dzieci są związane z dorosłymi na wiele sposobów, często bywają stronnicze i nieobiektywnie oceniają rzeczywistość.
Wymogi przystąpienia do badania
Badanie wariografem jest używane do testowania szczerości ludzi i w teorii każdy może się mu poddać. Można jednak wskazać pewne cechy, które musi wykazywać potencjalny badany. Osoba musi mieć wystarczająco rozwinięty umysł, by rozumieć pytania i móc na nie odpowiedzieć, a także, by rozróżniać prawdę od fikcji, skoncentrować się i utrzymać uwagę przez czas badania. Wymagana jest także zdolność do zapamiętywania i odtwarzania wspomnień oraz do myślenia abstrakcyjnego. Jako że test wariografem może wzbudzać stres, potrzebny jest także dojrzały, odporny układ nerwowy. Kiedy spojrzy się na wszystkie te wymagania, można postarać się określić, czy dzieci mogą być badane wariografem. Trudno znaleźć kilkulatka, który spełnia wszystkie te warunki w zadowalającym stopniu. Można brać pod uwagę jedynie starsze, nastoletnie osoby, chociaż ustalenie ich dokładnych zdolności poznawczych jest trudne i jednostkowe.
Ryzyko z niepewnym wynikiem
Wykorzystywanie wykrywacza kłamstw na małych dzieciach jest najczęściej mało skuteczne. Wyniki można uznać za niewiarygodne, a uzyskane informacje należy traktować jako niepewne – mogą być jedynie wytworem wyobraźni zestresowanego malca. Z tym wiążę się druga kwestia, która przemawia przeciwko testom dzieci. Ich umysły zwykle nie są rozwinięte na tyle, by znosić mocne obciążenia. Sytuacja, w której kilkulatek poddany jest badaniu wariografem, może być źródłem ogromnego stresu, co jest w stanie wpłynąć na jego dalszy rozwój i przerodzić się w traumę. Wystawienie dziecka na takie warunki, by uzyskać wyniki, które i tak mogą być zupełnie niewiarygodne, jest potępianym pomysłem.
Nastolatki a test wykrywaczem kłamstw
Zastanawiając się, czy dzieci mogą być badane wariografem, często porusza się kwestię nieco starszej, ale wciąż nieletniej młodzieży. Nastoletni ludzie, w wieku do 18 roku życia, na wielu płaszczyznach wciąż się rozwijają. Ich mózgi i układ nerwowy są generalnie mniej ograniczone niż w przypadku małych dzieci, jednak nie są w pełni ukształtowane. Młodzież często nie jest dojrzała emocjonalnie, co powoduje labilność. Chociaż zdolności poznawcze nastolatka mogą być wystarczające do przeprowadzenia testu wariograficznego, należy wziąć pod uwagę jego stan i ocenić indywidualnie, jakie ma możliwości. Częstą praktyką jest dopuszczanie osób powyżej 16 roku życia do badania, jednak jedynie w specjalnych sytuacjach.
Nasza firma oferuje profesjonalne badania wykrywaczem kłamstw, oparte na nowoczesnej technologii i wiedzy naukowej. Nie wykonujemy testów na dzieciach, a powyższy artykuł z pewnością wyjaśnia dlaczego. Zapraszamy na badania osoby dorosłe, powyżej 18 roku życia.
